Google Algoritmalarının Tarihçesi

Google, kurulduğu günden bugüne arama motoru sonuç sayfasındaki sıralamalar için kullandığı algoritmayı sürekli güncelliyor, 2003’ten bu yana ise yaptıkları algoritma değişikliklerini adlandırarak duyuruyor. Bu yazıda hem Google’ın hem de kritik öneme sahip algoritma değişimlerinin tarihçesine ilişkin bir derleme bulacaksınız.

4 Eylül 1998’de Standford doktora öğrencilerinden Larry Page ve Sergey Brin Google firmasını kurdular. İki bilgisayar mühendisi bundan birkaç yıl önce Scott Hassan’la birlikte bir arama motoru için çalışmaya başlamışlardı. O dönemde, yazarak değil de sesle tetiklenen bir arama sorgusunun veri tabanındaki uygun kayıtları getirmesini sağlayan bu uygulamanın adı Google Sesli Arama idi.

Şimdi kuruluşundan bugüne kadar Google Arama motorundaki algoritma güncellemelerine bir göz atalım:

1996 – PageRank Algoritması

1996 yılı başında Stanford öğrencileri Larry Page, Sergey Bin ve Scott Hassan BackRub (Sırt Masajı) adını verdikleri bir uygulama ile internetteki bilgileri derleyerek bir arama motoru oluşturma fikrini ortaya attılar. Page’in geliştirdiği web crawler 1996 Mart ayında internet tarayarak veri toplamaya başladı. O dönemdeki sıralama algoritmasının adı PageRank idi be bu algoritma arama yapılan sözcük ile web sayfalarına verilen dış bağlantıları analiz ediyordu. Bu algoritma bir arama sorgusu ile ilgili en fazla dış bağlantıya sahip olan sayfanın en iyi sonuç olduğunu düşünerek bir sırlama yapıyordu. Ancak dış bağlantı veren sayfanın da arama konusuyla ilgili bir sayfa olup olmadığı ve yetkin bir sayfa olup olmadığı denetleniyordu.

Google algoritması PageRank’in anlatıldığı makale 1998 Ocak ayında yayımlandı. http://google.stanford.edu adresinde çalışan uygulama ve uygulamanın algoritması olan PageRank’in anlatıldığı yazıya buradan ulaşabilirsiniz. İsterseniz kısaca Google’ın ilk algoritması olan PageRank’i özetleyelim:

“İnternette tahminen 150 milyon taranabilir sayfa ve 1,7 milyar bağlantı (link) varsa (1998 için), her sayfanın bağlantı verdiği (Forward Links) sayfalar ve bağlantı aldığı (Backlinks) sayfalar var. Genel olarak daha fazla dış bağlantı alan yani referans gösterilen sayfanın daha az dış bağlantıya sahip olan sayfaya kıyasla daha değerli bir sayfa olduğunu söyleyebiliriz. Ancak sadece dış bağlantıları saymak yeterli olmaz. Öyle durumlar olabilir ki bir tek bağlantı onlarca bağlantıdan daha değerli olabilir. Örneğin Yahoo arama motorunun ilk sayfasından gelen bir tek dış bağlantı onlarca ne idüğü belirsiz sayfadan gelecek bağlantıdan yeğdir.”

Makale, bu düşüncelerin matematiksel olarak ifade edildiği bir algoritma sunumu olarak düşünülebilir ancak bize çok değerli başka bilgiler de veriyor. Örneğin yazının sonraki bölümlerinde sadece dış bağlantılara bakarak bir sıralama yapılması durumunda backlinks satın alarak bir sayfayı öne çıkarmanın tehlikesinden ve bu durumunda arama motoru için çok büyük bir sorun yaratacağından söz ediliyor.

(Not: Elbette bugün yalnızca dış bağlantılara göre bir sayfanın değerini belirlemek mümkün değil. Ancak bugünkü içerik odaklı yaklaşım da aslında Google’ın ilk varsayımına yakın. Eğer bir içerik daha fazla referansa sahipse ve insanlar o sayfada daha fazla zaman geçiriyorsa o zaman o sayfanın ve o sayfanın verdiği bağlantıların öneminden söz edilebilir.)

• 1996 Ağustos ayında Stanford web sitesinde yer alan ilk Google sürümü, Stanford toplam ağ trafiğinin neredeyse yarısını kullanıyordu. Java ve Phyton ile geliştirilen ilk uygulama, Sun Ultra ve Intel Pentium’un Linux sunucularında çalışıyordu ve ilk uygulama için Sun Ultra II’nin 28GB’lik diski yeterli oluyordu.
• Google projesinde yer alan bilgisayar mühendisleri, o dönem Stanford alan adının altında yer alan ilk uygulama için, 15 Eylül 1997 tarihinde google.com olan alan adını satın aldılar.
• Google, 11 Aralık 2000’de Google Araç Çubuğu’nun (The Google Toolbar) tanıtımını yaptı. Diğer tarayıcılarla uyumlu olan araç çubuğu her sorgulama sonucunda veri tabanını kullanarak sonuçlarını kullanıcının tarayıcısına getiriyor ve arama sözcüklerini de farklı renkle işaretliyordu.

2002 Güncellemesi

Google 2003 yılındaki Boston güncellemesi ile yaptığı değişiklikleri adlandırmaya başlamadan önce de algoritma değişiklikleri yaptı. 2002 yılı Eylül ayındaki değişimin içeriği açıklanmamış olsa da bir günde neredeyse tüm sıralamalar değiştiğinden 1 Eylül 2002 tarihi belli anahtar sözcükler için lider durumda bulunan pek çok web sitesi için kâbus olmuştu. Değişimin içeriği bilinmese de o günkü mesajlardan sıralamaların alt üst olduğunu görmek mümkün. Büyük bir olasılıkla Google, arama motoru sonuç sayfalarında çıkmak için uygun olmayan yollara başvuran siteleri cezalandıracak bir algoritma değişikliğine gitmişti.

2003 – Boston Güncellemesi

Boston, Google’ın adlandırdığı ilk algoritma güncellemesi. Google, 1 Şubat’ta duyurduğu Boston Güncellemesi ile hem indekslerde hem de algoritma yapısında değişiklik yaptığını açıkladı ancak bu güncelleme yapısal anlamda çok büyük bir değişim içermiyordu.

2003 – Cassandra Güncellemesi

1 Nisan 2003’te duyurulan Cassandra güncellemesi ile Google aynı kişi / gruba veya iş ortaklarına ait web sitelerinin birbirlerine verdikleri linkleri ilgilendiren bir düzenleme yaptı. Bu güncelleme sonunda yetkin bir web sitesi de olsa akraba veya tanıdık alan adlarından gelen bağlantılar eski önemini yitirdi.

2003 – Florida Güncellemesi

1 Kasım 2003 tarihinde duyurulan Florida güncellemesi için Google’ın yaptığı ilk büyük algoritma değişikliği diyebiliriz. Kasım ayı içinde aşama aşama uygulanan güncelleme ile Google sıralamalarında üst sıraya çıkmak için hileli yöntemler kullanan web siteleri cezalandırıldı. Pek çok sayfa sıralamalarda sona düşerken bazı sayfalar da hızla yükseldi. Florida güncellemesi Google’ın ilk kez anahtar sözcükler ile sitenin genelindeki ilişkiyi sorguladığı güncelleme oldu. Web sitesinde yer alan anahtar sözcüklerin sitenin geneliyle ilgili olmamasını ‘spam’ olarak değerlendiren Google pek çok sayfayı sıralamada geriye attı. Ancak bu güncelleme sırasında bazı düzgün web siteleri de spam olarak değerlendirilerek sıralamadan çıkarıldı. Kasım ayı pek çok iş sahibi açısından tatiller ve kampanyalar dönemi olduğundan yanlışlıkla sistem dışında kalan web sitelerinin sahipleri Google güncellemesinin kendilerini zarara soktuklarını belirttiler. Google ise bundan sonra bu tür büyük güncellemeleri tatil ve kampanya dönemlerinde uygulamaya alamamaya çalışacağını açıklamak zorunda kaldı.

2004 – Austin Güncellemesi

2004 Ocak ayında duyurulan Austin güncellemesi link sağlayıcılardan alınan bağlantılar ve web sitesine kullanıcı tarafından görünmeyecek şekilde yerleştirilen anahtar sözcüklerle meta etiketlere odaklanıp bu tür hileli yaklaşımları cezalandıran bir içeriğe sahipti.

2004 – Brandy Güncellemesi

2004 Şubat ayında duyurulan Brandy Güncellemesi, Ocak ayındaki Austin Güncellemesi ile spam olarak değerlendirilen bazı web sitelerinin itibarlarını ve sıralamadaki yerlerini iade etmek üzere hazırlanmış bir düzeltme güncellemesiydi.

2005 – XML Site Haritaları

1 Haziran 2005’te duyurulan güncelleme ile web sitesi sahipleri Google’a sitelerinin XML haritalarını gönderme şansına sahip oldular. O dönem üzerinde çok durulmasa da XML haritalarının gönderilmeye başlanması sitelerin indekslenmesi açısından çok önemli bir gelişmeydi.

2007 – Universal Search Güncellemesi

Mayıs 2007’de duyurulan güncelleme ile arama sonuç sayfaları tümüyle değişti. Sonuç sayfalarına görsel, video ve haber sonuçları eklendi. Arama sonuç sayfasında bu değişiklik sonrasında web sitesi sahipleri görsel ve video sonuçlarına daha fazla odaklanmayı düşünmeye başladı.

2007 – Pagerank Güncellemesi

7 Ekim 2007’de duyurulan güncelleme ile Google link sattığı belirlenen web sitelerinin skorunu düşüreceğini açıkladı. Böylece link satıcılarıyla birlikte bu tür dış bağlantı satın alan web siteleri de sıralamadaki yerlerini yitirdiler.

2009 – Vince Güncellemesi

2009 Şubat ayında duyurulan Vince Güncellemesi ile Google, yüksek hacimli anahtar sözcükler için arama sonuç sayfalarının üst sıralarını kapatan büyük markalara dur dedi. Her ne kadar Google bunu “Bir güncelleme değil de ufak bir değişim” olarak duyursa da değerli içerik üreten daha küçük web sitelerinin rekabet şansı açısından çok önemli bir gelişmeydi.

2009 – Caffeine Güncellemesi

Caffeine Güncellemesi ile Google tüm indeks yapısını yenileyerek daha iyi ve daha hızlı sonuç üretmeye başladı. Bu değişimin tamamlanması 2010 yılının ortalarına kadar sürdü.

2010 – May Day Güncellemesi

1 Mayıs’ta açıklandığı için adı May Day Güncellemesi olan değişimle Google “uzun kuyruklu sorgular” (Longtail Keywords) için daha iyi sonuç göstermeye başladı. Bu tarihten sonra SEO uzmanları yüksek hacimli anahtar sözcüklerin yanı sıra çok sözcükten oluşan daha uzun sorgulara da odaklanmaya başladı.

2010 – Negatif Yorumlar Güncellemesi

2010 Aralık ayında duyurulan güncellemenin arkasında New York Times’ın bir haberi vardı. New York Times DecorMyEyes adlı e-ticaret sitesinin negatif yorumlar sayesinde Google arama sonuçlarında yükseldiğini ortaya çıkardı. Sayfada geçen ifadeler olumsuz da olsa metindeki bağlamı fark edemeyen arama motoru algoritması anahtar sözcüklerden yola çıkarak olumsuz yorumları sayfa için artı bir puan gibi değerlendiriyordu. Google, Negatif Yorumlar güncellemesi ile bu tür hileli yöntemleri kullanan web sitelerini sıralamada arkaya iteceğini açıkladı.

2010 – Sosyal Medya Sinyalleri Güncellemesi

2010 Aralık ayındaki ikinci duyuru bir güncelleme olmasa da Google, artık sıralamalarda Sosyal Medya Platformlarından gelecek sinyalleri de hesaba katacağını açıkladı. Bu açıklama web sitesi sahiplerine SEO çalışmasının artık sosyal medya tarafına da uzanması gerektiğini anımsatıyordu.

2010 – Atıf (Attribution) Güncellemesi

2010 Aralık ayında duyurulan bir diğer güncelleme ise özgün içerik yaratmak yerine başkalarını içeriğini kopyalayan web sitelerine yönelikti. Google özgün içerik üreten web sitelerini ödüllendirmek anlamına gelen bu güncellemeden %2 oranındaki web sitesinin etkileneceğini duyurdu.

2011 – Panda Güncellemesi

Google algoritmalarındaki en önemli güncellemelerden birisi olan Panda Güncellemesiyle Google, 23 Şubat 2011 tarihinde düşük kalitede içeriğe sahip web sitelerini özgün ve derin bilgi içeren web sitelerinden ayıracak bir algoritmayı devreye aldığını duyurdu. Adını Navneet Panda adındaki bir Google mühendisinden alan güncelleme, düşük kalitedeki içeriğe sahip pek çok web sitesi için bir ceza olarak algılandı. Google, Panda Güncellemesiyle ilk kez değerli ve değersiz içeriği nasıl belirlediğini de ayrıntılı olarak açıkladı. Hızlıca yazılmış, imla hataları içeren, bir uzmana ait olmayan, kısa, temelsiz, güvensiz, reklama boğulmuş vb gibi pek çok ayrıntı ile düşük kalitedeki içeriği tarif eden Google mühendislerinin Panda Güncellemesi ve kaliteli içerikle ilgili yazılarını da buradan okuyabilirsiniz.

Panda Güncellemesi, 23 Şubat 2011’de başladı ancak uzun yıllar yeni sürümlerle yoluna devam etti. 17 Temmuz 2015 tarihinde Google Panda Güncellemesinin 28. Ve son versiyonu olan Panda 4.2’yi duyurdu ancak Panda güncel Google algoritması içinde hâlâ yer alıyor.

2012 – Penguin Güncellemesi

24 Nisan 2012’de duyurulan Penguin Güncellemesi, anahtar sözcük tekrarı ve uygun olmayan link alışverişleri gibi spam işlemleri cezalandırmak üzere devreye alındı. Google bu algoritma güncellemesinin arama motoruna eklenmiş web sitelerinin %3,1’ini etkileyeceğini açıkladı. Penguin Güncellemesi 2016 yılı sonuna dek farklı sürümler ve düzeltmelerle sürdü.

2013 – Hummingbird Güncellemesi

Google’ın en kritik güncellemeleri arasında yer alan Hummingbird Güncellemesi esas olarak kullanıcılara daha hızlı ve daha doğru sonuç getirmek üzere yapılan iyileştirmelerden oluşmaktadır. Google, Hummingbird güncellemesiyle ilk kez kullanıcının arama niyetini de hesaba katmaya başlamıştır. Kullanıcının arama niyetine göre kişiselleştirilmiş sonuçlar getirmeyi hedefleyen Hummingbird Güncellemesi, arama motoru algoritmasında yapay zekânın kullanımı ile ilgili de yeni bir dönemi başlatmıştır. Sinekkuşunun hızlı ve keskin hareketlerinden esinlenen Hummingbird Güncellemesi, uzun arama sorguları için daha doğru sonuçları getirecek iyileştirmeler de içeriyordu.

2014 – HTTPS/SSL Güncellemesi

Google, 6 Ağustos 2014 duyurduğu güncelleme ile HTTPS / SSL kullanımını güvenli bir web sitesinin sinyali olarak değerlendireceğini ve güvenliğin kendileri için bir numaralı öğe olduğunu açıkladı. O tarihte bu güncelleme web sitelerinin sadece %1’ini ilgilendiriyor gibi görünse de ileriye dönük olarak bakınca SSL kullanımını önemli ölçüde yaygınlaştırdı.

2015 – RankBrain Güncellemesi

2015 yılının 26 Ekim günü duyurulan RankBrain Güncellemesi, Google Algoritma tarihinin köşe başlarından birisi. RankBrain ile Google, kullanıcı niyetini belirlemek üzere makine öğrenimi ve yapay zekânın artık Google algoritmasının ayrılmaz bir parçası olduğunu haber veriyordu. Artık sıralama kullanıcı niyetinin de işin içinde olduğu bir yapay zekâ tarafından belirlenecek ve aynı sorgulama farklı kişilerde farklı bir sıralama sonucu doğurabilecekti.

2016 – Mobile Friendly Güncellemesi

2015 yılındaki ilk Mobil Güncellemesinin ardından 2016 yılı Mayıs ayında gelen ve Mobilegeddon adıyla da bilinen güncelleme mobil cihazlardan yapılan aramalarda mobil cihazlara uyumlu tasarıma sahip web sitelerini sıralamada öne çıkaracak bir değişiklik içeriyordu. Mayıs ayında duyurulan güncelleme, web sitesi sahiplerine mobil sitelerini düzenleme şansı tanımak için iki ay sonra hayata geçirildi ve mobil uyumlu olmayan sitelerin sıralamada geriye itilmesi sonucunu doğurdu.

2018 – Medic Güncellemesi

2018 yılı Ağustos ayında duyurulan Medic Güncellemesi ile Google medikal sektörün yanı sıra hukuk, finans ve sağlıklı yaşam konulu web sitelerinin sonuçlarına odaklandı. Mediz, bu tür içeriğe sahip web sitelerin uzmanlık, bilgi, güvenlik açısından daha sıkı bir denetime tabi olacağının ilk habercisiydi. Medic Güncellemesinin özellikle sağlık sektöründe etkisi büyük oldu. Arama sonuçlarının neredeyse %50’si bu güncellemeden etkilendi. Yetersiz içeriğe, tasarıma veya hıza sahip web siteleri sıralamalarını kaybettiler. Spam dış bağlantılara sahip olan veya illegal (Black Hat SEO) SEO yöntemlerini kullanan siteler de güncellemeden dolayı büyük kayıplar yaşadılar.

2019 – BERT Güncellemesi

22 Ekim 2019’da duyurulan BERT (Bidirectional Encoder Representations from Transformers) Güncellemesiyle Google, transformatör mimarisini temel alan yeni bir dil modelini baz alarak dilbilimle ilgili bir dizi yeni algoritma değişikliği yapacağını haber veriyordu. BERT ile Google, arama sorgularını daha iyi analiz edebilmek için sözcüklerle birlikte bağlama ve dilin diğer öğelerine de bakarak kullanıcının ne aradığını daha iyi anlamayı amaçlıyordu. BERT, toplam arama sonuçlarının %10’unu etkileyecek kadar büyük bir güncellemeydi.

2021 – Page Experience (Sayfa Deneyimi) Güncellemesi

Google, 2 Haziran 2021’de duyurduğu Sayfa Deneyimi Güncellemesi ile mobil cihazlardan yapılan aramalarda Önemli Web Verilerini (Core Web Vitals) sıralamadaki ana öğelerden birisi olarak kullanacağını açıkladı. Önemli Web Verileri, sayfanın yüklenme hızı, sayfadaki etkileşimli öğelerin yanıt verme süresi gibi bazı teknik verileri içeriyordu.

2022 – Helpful Content (Yararlı İçerik) Güncellemesi

Ağustos 2022’deki bu güncelleme ile Google web sitesi sahiplerinin kullanıcı yararına odaklanmaları durumunda daha üst sıralara çıkabileceklerini açıkladı. SEO amaçlı içerik geliştirmenin hem kullanıcıya hem de sıralamalara bir yararı olmayacağını, hatta kullanıcı açısından değerli bulunmayan içeriğin sayfadan kaldırılmasının sayfa açısından olumlu bir gelişme olarak değerlendirileceği açıklandı.